نکاتی تازه درباره اسهال بچه ها
به گزارش وبلاگ جزیره، مهمترین عواملی که باعث در خطر قرار گرفتن بچه ها برای ابتلا به بیماری های اسهالی می شوند، آلودگی محیط و افزایش مواجهه آنها با عوامل بیماری زا می باشد. شایعترین دلیل بیماری اسهال در بچه ها ویروس ها هستند و در میان ویروس ها روتاویروس عامل 35% اسهال حاد آبکی بچه ها است. البته باکتری ها و سایر میکروب ها مثل آمیب و انگل ها هم از دیگر عوامل ایجاد اسهال عفونی هستند. در این میان کمبود ویتامین A و هم روی (Zinc) با افزایش خطر مرگ و میر ناشی از اسهال همراه است.
نکاتی تازه درباره اسهال بچه ها
نویسنده: دکتر وحید قبادی دانا
علت ایجاد اسهال در بچه ها چیست؟
مهمترین عواملی که باعث در خطر قرار گرفتن بچه ها برای ابتلا به بیماری های اسهالی می شوند، آلودگی محیط و افزایش مواجهه آنها با عوامل بیماری زا می باشد. شایعترین علت بیماری اسهال در بچه ها ویروس ها هستند و در میان ویروس ها روتاویروس عامل 35% اسهال حاد آبکی بچه ها است. البته باکتری ها و سایر میکروب ها مثل آمیب و انگل ها هم از دیگر عوامل ایجاد اسهال عفونی هستند.در این میان کمبود ویتامین A و هم روی (Zinc) با افزایش خطر مرگ و میر ناشی از اسهال همراه است. سایر فاکتورهای خطر شامل: سن پایین بچه ها و فقدان تغذیه انحصاری با شیر مادر است؛ یعنی بچه های که زیر 2 سال سن دارند و شیر خشک خوار هستند بیشتر در معرض ابتلا به اسهال هستند. البته شیرخوارانی که در مدت حداقل 6 ماه اول زندگیشان فقط با شیر مادر تغذیه شده اند نسبت به شیرخشک خواران یا شیرخوارانی که علاوه بر شیر مادر از شیر خشک هم استفاده نموده اند در معرض خطر کمتری قرار دارند.
آیا هنوز هم اسهال می تواند باعث مرگ و میر بچه ها گردد؟
در حال حاضر در بعضی کشورهای پیشرفته هنوز هم اسهال مسئول 18% مرگ و میر بچه ها است. مقدار ایجاد اسهال بچه ها نسبت به گذشته چندان تفاوت ننموده است؛ اما مرگ و میر به علت اسهال به علت بهبود و ارتقاء پروتکل های درمانی و هم بهبود شرایط تغذیه شیرخواران در دوره بیماری کاهش یافته است. شیرخواران کوچک خصوصاً زیر 6 ماه بچه ها دچار بیماری های مزمن، بچه ها تب دار با دمای بالای 39درجه سانتیگراد بدن، آنهایی که دچار اسهال شدیدی هستند که موجب کاهش دفع ادرار، چشم های گودافتاده و کاهش سطح هوشیاری در آنها شده است، بیش از سایرین احتیاج به توجه دارند؛ چرا که کاهشی مقدار آب بدن آنها می تواند به سرعت موجب عواقب وخیمی گردد. بنابراین در این شرایط می بایست هر چه سریع تر از پزشکان یاری گرفت.اصول درمان اسهال حاد در بچه ها چیست؟
در صورتی که برای جایگزینی مایعات احتیاج به سرم تراپی وریدی باشد می بایست هر چه سریع تر پس از جبران اولیه، تغذیه شروع گردد. برای تغذیه انتخاب رژیم اسهالی مناسب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مایعات مانند نوشابه، آب میوه صنعتی، چای پررنگ برای درمان دهیدراتاسیون و کم آبی نیستند. هم از مصرف غذاهای چرب یا حاوی قندهای ساده مانند شربت ها و نوشابه ها باید پرهیز کرد. در مقابل رژیم غذایی مناسب برای بیمار اسهالی، دوغ بدون گاز مخصوصاً دوغ های پروبیوتیک، چای کم رنگ کم شیرین، سیب زمینی و هویچ پخته، آب گوشت و آب جوجه و هم کته برنج همراه با ماست به خصوص ماست های پروبیوتیک می باشد. بعلاوه با تجویز پزشک می توان از محلول های معروف به ORS استفاده کرد. در شیرخواران باید هر چه زودتر شیردهی (شیر مادر با شیرخشک بدون رقیق کردن) شروع گردد.بیشتر بچه ها مبتلا به اسهال احتیاج به محرومیت از شیر و جایگزینی آن با شیر خشک های بدون لاکتوز ندارند؛ به جز گروه کوچکی که دچار عدم تحمل لاکتوز حاد می شوند و هم بعضی افراد با اسهال پایدار که بیش از 14 روز از شروع اسهال آنها می گذرد. این دو گروه با تجویز پزشک متخصص رژیم غذایی مناسب را دریافت خواهند نمود.
نقش مکمل های غذایی در درمان اسهال چیست؟
سوء تغذیه خود یکی از عوامل خطر در ایجاد اسهال است که در این میان نقش ریزمغذی های شامل مواد معدنی و ویتامین ها بیش از سایرین است. در میان مواد معدنی نقش موثر روی (Zinc) در مطالعات مختلف به اثبات رسیده است. در بیماران مبتلا به اسهال استفاده از روی به مدت 14-10 روز باعث کاهش دوره بیماری و هم کاهش شدت اسهال می گردد. بعلاوه مقدار مرگ و میر ناشی از اسهال را هم کاهش می دهد.بعلاوه مصرف ویتامین A دفعات ابتلا به اسهال را در بچه ها کاهش می دهد و هم موجب کاهش مدت دوره بیماری اسهال در فرد می گردد. مطالعات صورت گرفته نشان می دهد که استفاده از ویتامین A تا 34% در کاهش مقدار مرگ و میر ناشی از اسهال موثر است. یکی از موارد موثر در جلوگیری از ابتلا به اسهال و هم درمان آن مصرف مواد پروبیوتیک است که در حال حاضر در کشور ما به صورت داغ و ماست های پروبیوتیک در بازار وجود دارد. این ماست ها حاوی باکتری های غیربیماری زا و مفید شامل لاکتوباسیل و بیفیدو باکتریوم می باشند. مصرف این مواد در کشورهای در حال توسعه برای جلوگیری و درمان اسهال پیروز بوده است.
بریا جلوگیری از ابتلا به بچه ها به اسهال چه راهکارهایی وجود دارد؟
ترویج تغذیه انحصاری با شیرمادر تا حداقل 6 ماهگی، شروع تغذیه تکمیلی در سرانجام 6 ماهگی و ادامه شیردهی مادر تا حداقل یکسالگی ـ که ادامه آن تا 2 سالگی توصیه می گردد ـ بهبود روی و ویتامین به خصوص ویتامین A، اصلاح امکانات بهداشتی و آب آشامیدنی و ترویج بهداشت فردی و اجتماعی، استفاده از واکسن روتاویروس و هم استفاده از پروتکل های درمانی مناسب برای برخورد با بیمار مبتلا به اسهال.چه توصیه ای برای پیشگیری از اسهال بچه ها در مواقع مسافرت دارید؟
مسافرین بهتر است از غذاهای بسته بندی شده و هم آب جوشیده شده استفاده کنند. نباید از یخ، سالاد یا میوه ای که خودشان با رعایت موارد بهداشتی پوست میوه را نکنده اند، استفاده کنند. غذا را تا زمانی که داغ است باید مصرف کنند و از مصرف غذاهای مانده پرهیز کنند. استخرهای شنا و سایر محل های تفریحی آبی می توانند آلوده باشند که باید با احتیاط و رعایت نکات بهداشتی از آنها استفاده گردد. پیش از ابتلا به اسهال برای افراد سالم استفاده پیشگیرانه از داروهای آنتی بیوتیک توصیه نمی گردد.منبع: ماهنامه کودک شماره 63.
منبع: راسخون