دانشمندان در جستجوی کشف راز ابرسالمندان، سالمندانی که حافظه شان مانند دوران جوانی شان است - وبلاگ جزیره

به گزارش وبلاگ جزیره، افزایش سن به طور طبیعی با تحلیل تدریجی و آهسته مغز همراهاست که باعث می گردد تا حدودی حافظه و سایر توانایی های شناختی اُفت نمایند، اما گروه نادری از افراد سالمند هستند که اصطلاحا ابرسالمند نامیده می شوند و می توانند اطلاعات تازه را به همان توانایی 25 سالگی شان به یاد آورند.

به گزارش وبلاگ جزیره به نقل از هلث دی یک آنالیز بوسیله پژوهشگران بیمارستان عمومی ماساچوست ظاهرا علت این حافظه برتر در ابرسالمندان را شناسایی نموده است.

پژوهشگران در این آنالیز که نتایج آن در ژورنال Cerebral Cortex منتشر شده است، برای نخستین بار تصاویری از کارکرد مغزهای ابرسالمندان گرفته اند که کارکرد مغزی آنها را در حالیکه به طور فعال اطلاعات تازه را به یاد می آورند، ثبت نموده است.

این پژوهشگران قبلا در سال 2016 گروهی از افراد بالای 65 سال را یافته بودند که کارکردی قوی در آزمون های حافظه داشتند و با استفاده از تصویربرداری مغز آنها با ام آرآی دریافتند که ساختار مغزهای ابرسالمندها و اتصالات شبکه های عصبی آنها بسیار شبیه مغزهای بزرگسالان جوان است.

تصویربرداری با ام ارآی کارکردی از مغز ابرسالمندان حین آزمون حافظه

پژوهشگران بیمارستان عمومی ماساچوست در این آنالیز به 40 نفر از این بزرگسالان با میانه سنی 67 سال خواستند در حالیکه مغزهایشان با استفاده از ام آٰ رآی کارکردی (fMRI) تصویربرداری می شد، یک آزمون حافظه بسیار چالش برانگیز انجام دهند. ام آرآی کارکردی بر خلاف ام آرآی معمولی فعالیت منطقه ها متفاوت مغز را در حین انجام وظایفشان نشان می دهد. چهل و یک بزرگسال جوان (میانگین سنی 25) هم همین آزمون حافظه را در حین تصویربرداری از مغزهایشان انجام دادند.

شرکت نمایندگان در ابتدا 80 تصویر از چهره ها یا صحنه هایی که هر کدامشان با یک صفت مربوط شده بود، مثلا یک صحنه شهری که با کلمه صنعتی یا یک چهر مرد که با کلمه میانگین همراه شده بودند. نخستین وظیفه افراد شرکت نماینده این بود که مشخص نمایند آیا این کلمه با تصویر مطابقت دارد یا نه، یعنی فرآیندی که رمزبندی (encoding) نامیده می گردد.

پس از 10 دقیقه به شرکت نمایندگان 80 زوج تصویر-کلمه که به تازگی آنها را دیده بوند، 40 جفت کلمه و تصویر تازه و 40 جفت کلمه و تصویر که قبلا دیده شده بودند با ترتیبی تازه نشان داده شد. وظیفه دوم افراد این بود که به یاد بیاورند آیا جفت کلمه-تصویرهای مشخص را قبلا دیده اند یا نه و یا اینکه آیا این جفت ها تازه هستید یا همان جفت های قبلا دیده شده در ترتیبی تازه.

تمایز عصبی در قشر بینایی باعث توانایی بیشتر در به یاد آوردن می گردد

هنگامی که افراد مورد آزمایش درون دستگاه اسکن نماینده برای تصویربرداری از مغز قرار داده می شدند، پژوهشگران توجه دقیقی به قشر بینایی آنها داشتند که منطقه ای از مغز است که چیزهای را می بینید پردازش می نماید و با تغییرات ناشی از بالا رفتن سن حساس است.

در قشر بینایی، مجموعه هایی از سلول های عصبی وجود دارند که به طور گزینشی در پردازش رده های متفاوت تصاویر مانند صورت ها، خانه ها یا صحنه ها دخیل هستند. این کارکرد گزینشی هر گروه سلول های عصبی باعث می گردد که هر کدام از آنها در پردازش آنچه می بینید کارآمدتر باشند و خاطره مشخصی از این تصاویر ایجاد گردد که به آسانی قابل بازیابی باشد.

این گزینشی بودن که اصطلاحا تمایز عصبی نامیده می گردد، در طول سالمندی کاهش می یابد و گروه سلول های عصبی که اصولا به تماشا صورت ها پاسخ می داند، اکنون با تصاویر دیگر هم فعال می شوند، در نتیجه مغز تصاویر ذهنی کمتر متمایزی را از آنچه شخص می بیند، ایجاد می نماید. به همین علت است که افراد سالمندتر در به یادآوردن دقیق اینکه در چه زمانی یک سریال تلویزیونی را دیده اند، مقاله ای را خوانده اند یا غذای خاصی را خورده اند، مشکل دارند.

مغزهای سالمندی که مانند مغز جوانان عمل می نماید

اما این آنالیز با fMRI نشان داد که کارکرد حافظه ابرسالمندان از کارکرد حافظه افراد 25 ساله غیرقابل تشخیص است و قشر بینایی آنها الگوهای فعالیت جوانی را حفظ نموده است.

به گفته این پژوهشگران، ابرسالمندان همان مقدار بالا از تمایز عصبی یا گزینشی بون را که در یک بزرگسال جوان دیده می گردد، داشتند. این شرایط به مغزهای آنها امکان می داد تصاویر متمایزی از رده های متفاوت اطلاعات بینایی ایجاد نمایند، بنابراین می توانستند به دقیت زوج های تصویر-کلمه ای را که به آنها نشان داده می شد، به یاد آورند.

یک پرسش مهم به جامانده که پژوهشگران هنوز باید پاسخ دهند، این است که آیا مغزهای ابرسالمندان همواره نسبت همتایانشان کارآمدتر بوده است یا اینکه آنها در طول زمان سازوکارهایی را ایجاد نموده اند که زوال مربوط به پیری مغز را جبران نموده اند.

آنالیز های قبلی نشان داده اند که آموزش می تواند گزینشی بودن منطقه ها مغز را افزایش دهد و بر این اساس ممکن است با مداخلاتی بالقوه از زوال در تمایز عصبی در سالمندی طبیعی جلوگیری کرد یا آن را به تاخیر انداخت و مغزهای افراد معمولی را هم شبیه به مغز افراد ابرسالمند کرد.

در حال حاضر پژوهشگران در حال اجرا یک کارآزمایی بالینی برای ارزیابی این موضوع هستند که آیا تحریک غیر تهاجمی الکترومغناطیسی که جریان الکتریکی را به نقاظ مشخص شده ای از مغز می فرستد، می تواند حافظه را در افراد سالمند بهبود بخشد یا نه.

پژوهشگران بعلاوه در حال طراحی برای آنالیز منطقه ها متفاوت مغز برای شناخت بیشتر چگونگی روند یادگیری و به یادآوردن در ابرسالمندها هستند و بعلاوه سبک زندیگ و سایر عواملی را ممکن است بدر حافظه شگفت آور ابرسالمندها نقش داشته باشند، آنالیز می نمایند.